Son günlerde gerek yazılı gerek görsel medyada gerek ise internette sıkça kulağımıza gelen ve oldukça “Fazla proteinli diyetler sigara kadar zararlı!” gibi oldukça sansasyonel başlıklarla haberi yapılan bir bilimsel araştırma var. Her ne kadar yüksek protein içerikli diyetlerin zararlı olabileceği eskiden beri süregelen tartışmaların konusu olsa da, son günlerdeki bu haberler oldukça büyük bir iddiada bulunuyorlar.
Siz okurlarımızın ve sporla uğraşan herkesin de endişeyle takip ettiği bu haber ile ilgili kısa ve net bir cevap vermek gerekirse şunu söyleyebiliriz:
HAYIR! Yüksek proteinli diyetler sigara içmek kadar zararlı değil ve “kansere sebebiyet verdikleri” konusunda bilimsel camiada yaygın olarak kabul görmüş bir kanı yok.
Söz konusu bilimsel araştırmadan yola çıkarak yaptığımız inceleme ve araştırmada şu sonuçlara ulaşabiliyoruz:
- Yüksek oranda hayvansal protein (et ve benzeri ürünler) tüketmenin sigara içmek kadar zararlı olduğu iddiası sansasyonel saçmalıktan ibaret. (ima edilen tüketim miktarları göz önünde bulundurulduğunda…)
- Et yemenin ve yüksek oranda proteinli diyetler yapmanın, uzun vadede ve belirli yaş gruplarında bazı sağlık risklerini artırabildiği bir gerçek fakat bu da yeni ortaya çıkmış veya bu araştırma ile bulunmuş bir sonuç değil.
- Sağlıklı, uzun ve hastalıklardan uzak yaşamak için dikkat edilmesi gereken konulardan biri (ve belki de en büyüğü) tüketilen hayvansal ürünlerin miktarlardan çok, hangi kalitede ve ne şekilde oldukları. Yani şunu söyleyebiliriz ki, kızartma yemek ile haşlanmış et yemek arasında elbette sağlık riski açısından fark vardır.
- Dikkat edilmesi gereken bir başka husus, bu araştırmadan elde edilen verilerin gençlerin sağlığı hakkında bize bir fikir vermiyor oluşu. Bunun sebebi söz konusu araştırmanın yaşlılar üzerinde yapılmış incelemelerden ibaret olması.
Özetle, bu araştırma bize çok da yeni bir şey söylemiyor, uzun vadede sağlıklı beslenip daha sağlıklı bir hayat tarzı sürenlerin daha uzun ve sağlıklı yaşadığıdır.
Zaten araştırma da bunun aksini iddia etmiyor, sadece habercilerin kullandığı klasik sansasyon yaratma tekniği diyebiliriz medyada ve internette duyduklarımızın. Bunun sebebini uzakta aramaya gerek yok, daha fazla
Sigara içmek dünyanın en bağımlılık yapıcı ve en zararlı alışkanlıklarından. Bunu fazla protein yemekle kıyaslamak bile saçmalıktan fazlası değil.
reyting, daha fazla okuyucu ve daha fazla kulaktan kulağa yayılan gürültü kirliliği.
Bunun yanı sıra, zannedildiğinin aksine bu araştırma protein tozu veya diğer supplementlerin tüketimi ve sağlık konusunda da hiçbir iddiada bulunmuyor (zaten araştırmanın incelediği şey de bu değil).
Bu ne anlama geliyor? Gerçekten yüksek proteinli diyetler veya fazla protein tüketmek sigara içmek kadar zararlı mı?
Eğer sağlıklı bir bireyseniz ve gerek spor gerek ise sağlıklı beslenerek ve eğer kullanıyorsanız gıda takviyeleri (supplementler) doğru şekilde kullanıyorsanız, “fazla protein alıyorum acaba kanser mi olacağım?” şeklinde paniğe kapılmanıza gerek yok.
Eğer konu hakkında detaylı yorum duymak istemiyorsanız, bu okumayı burada sonlandırabilirsiniz. Ama eğer detaylı bilgi istiyorsanız okumaya devam etmenizi öneririz!
Evet, şimdi gelelim işin bilimsel boyutuna, bu konuda fikir sahibi olabilmek için öncelikle bu iddiaların ortaya atılmasına sebebiyet veren bilimsel araştırmayı ele almamız gerekiyor.
Bahsi geçen bilimsel araştırma, önceden yapılmış olan ve beslenme konusunu ele alan çok geniş çaplı bir anketten (50 yaş üstündeki 6400 civarındaki yetişkin bireyi konu almaktadır) elde edilen verilerle kendine bir temel oluşturmaktadır. Bu incelemede incelenen bireyler 3 ana grupta incelenmiş ve bu gruplar a) %20’den fazla hayvansal protein ile beslenenler, b) %10 veya daha az hayvansal proteinle beslenenler ve c) bu iki seviyenin ortasında bir miktar proteinle beslenenler olarak ayrılmışlardır.
Eldeki bu verilerin incelenmesi doğrultusunda, en üst seviye protein miktarı tüketenlerle en alt seviye arasında (sonraki 18 yılın verilerin incelenmesi ile), diabet hastalığı sebepli ölümler ve yüksek protein tüketimi arasında bağlantı bulunmuştur. Bu durum daha yaşlı insanlarda da az miktarda da olsa görülmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken konuların başında, protein tüketim miktarı ve kanser sebepli ölümler veya kalp hastalıkları sebepli ölümler arasında bağlantı kurulmamış olmasıdır.
İşin enteresan tarafı, 65 yaş üstü insanların verileri ele alındığında, yüksek proteinli diyetlerin kişilerin ölüm oranlarında azaltıcı etki gösteriyor oluşudur.
Fakat bu araştırmadan elde edilen veriler sadece bununla sınırlı değil fakat iki parçadan oluştuğu (anket verilerinin incelenmesi ve fareler üzerinde deney) göz önünde bulundurulursa çıkartılabilecek pek çok sonuç var fakat çok fazla teknik detaya girmeden araştırmadan çıkan sonuçları değerlendirmek gerekirse varılabilecek sonuç şu:
Yaşam tarzı ve genel olarak sağlıklı beslenme, uzun yaşam hakkında yine en belirleyici faktör, ne kadar et balık tavuk ve yumurta yediğiniz değil (insan gibi yediğiniz sürece)…
