Spor yapanlar ve supplement kullanan ya da kullanmadan önce bu konu hakkında araştırma yapmak isteyen kişiler tarafından oldukça sıklıkla sorulan bir soru, profesyonel sporcuların supplement kullanıp kullanmadığı.
Maalesef ki bu soruyu kısa ve öz bir şekilde yanıtlamanın bir yolu yok çünkü hem profesyonel sporcu kavramı, hem supplement kavramları oldukça geniş, yine de biz elimizden geldiğince sizi bu konuda aydınlatmak istiyoruz.
Bu konuyu daha detaylı ele almadan önce ise, profesyonel sporcudan kasıt nedir, bunu incelemek lazım.
Aslında özet olarak, “profesyonel” bir kimse, “bir işi kazanç sağlamak amacıyla yapan kişi” olarak TDK sözlüğüne geçmiş bir kelimedir. Genel tabirde ise profesyonel sporcu gerek bireysel, gerek kişisel olarak, yaptığı sporu geçimini sağlayabilmek ya da yaptığı spor sonucunda para kazanan kişi olarak tanımlanabilir.
Dünyanın en başarılı sporcularından kabul edilen Michael Phelps’in günde 7000 kalori tükettiği söyleniyor… Bu adamın protein tozu kullanmaya ihtiyacı var mı sizce?
Fakat, profesyonel sporcu tanımı, halk arasında daha geniş kapsamlı olarak da kullanılmaktadır, genellikle yanlış olan bu kullanıma göre, yaptığı sporda ustalaşmış kişilere “profesyonel” denebilmektedir. Aslında bu tanım doğru değildir, örneğin Olimpiyatlara katılan sporcuların (bazı istisnai durumlar haricinde) amatör sporcular olması kuralı vardır. Bu noktada tabi yine de bu “amatör” sporcuların, sponsorluklar, devlet ödülleri vb. gelir kaynakları olabileceğini göz önünde bulundurmak lazım.
Biz bu yazımızda ise, profesyonel sporcu kavramını, biraz daha geniş olarak ele alıp, icra ettiği sporu dünyada en uç ve en üst noktada icra eden sporcular olarak ele alıp, “profesyonel sporcu supplement kullanır mı?” sorusuna daha geniş ve kişilerin daha genel manada merakını giderecek bir yanıt aramak istiyoruz.
Şimdi gelgelelim bu yazının esas konusu olan soruya:
Profesyonel sporcular supplement kullanırlar mı?
Bu soruya “Evet” ya da “Hayır” gibi kısa bir cevap vermek çok da mümkün değil ve bunun sebeplerini bu yazıda açıklayacağız ama şu konuda net olmak lazım ki,
Hayatını belirli bir spora adamış ve bu alanda gerçekten en iyi olmak isteyen her sporcu, yaptığı sporun elverdiği ve gerektirdiği ölçüde ve ihtiyaç duyduğu takdirde, kullanması söz konusu sporun / federasyonun yasaklamadığı maddeleri, bunların kullanımından fayda doğacağını düşündüğü takdirde, faydalanacaktır.
Günümüzde pek çok sporcu, kullanımının yasa/kural dışı olan maddeleri (örneğin anabolik steroidler, hormonlar vb.) bile rakiplerine fark atmak için kullanırken, protein tozu, amino asit, kreatin ve benzeri, çoğu zaman kullanımı yasaklı olmayan maddeleri neden kullanmasınlar?
Burada dikkat edilmesi gereken konu şu: Protein tozu, amino asitler, vitaminler vb. maddelerden üst düzey bir sporcu gerçekten ne fayda görecektir?
Supplementler, yani besin takviyeleri, adı üstünde olduğu gibi, çoğu zaman kişilerin günlük ve doğal beslenmelerinden yeterli olarak elde edemedikleri bir takım gıda öğelerini, takviye etmek amaçlı kullanılmaktadırlar.
Profesyonel ve her türlü sağlık, beslenme, dinlenme ve antrenman imkanı önüne sunulmuş olan bir sporcu, çoğu zaman dışarıdan alacağı protein, amino asit ve vitamin benzeri maddelere ihtiyaç duymamaktadır.
Not: Yine de özellikle amatör dallardaki sporcuların büyük bölümü, çeşitli supplementlerin kullanımından yararlarnabilir. Bu konudaki yazımızı okumayı ihmal etmeyin!
Neden mi? Siz hiç antrenmandan çıktıktan sonra parası/vakti olmadığı için yemek yiyemeyen, aç kalan ve beslenmesini ihmal eden bir profesyonel sporcu, ki örnek vermek gerekirse, 1. Lig futbolcusu hayal edebiliyor musunuz? Maddi ve zamansal kısıtlamalarının olmamaları yanı sıra, çoğu zaman faaliyet gösterdikleri spor kulübü bünyesinde bile beslenme ihtiyaçlarını gidermeleri söz konusu olan bu sporcuların, öğün atlamak zorunda kaldıkları için (örneğin) protein tozu kullanmalarına ihtiyaçları yoktur.
Özetle, bir isteği ile önüne herhangi bir yemek getirtebilecek bir sporcunun çoğu zaman herhangi bir supplement kullanmaya ihtiyacı yoktur. Burada, kişinin kendi bünyesinden kaynaklanabilecek vitamin/mineral eksiklikleri veya performans düşüklüğüne sebebiyet verebilecek diğer herhangi bir beslenme problemi olduğu takdirde, tabi ki bu durumda her sporcu gerekli supplementi kullanacaktır. Ama dediğimiz gibi, çoğu zaman üst düzey sporcuların buna ihtiyacı olmamaktadır.
Fakat yukarıda yazdıklarımız tabi ki her spor dalı için de geçerli değildir. Çoğu vücut geliştirme sporcusu, günlük tüketmeleri gereken inanılmaz yüksek kalori miktarlarına ulaşabilmek için zaman zaman çeşit çeşit supplementler tüketmektedirler. Bu ve bunun gibi örnekleri çoğaltabiliriz.
Sonuç:
Sporcular, özellikle hayatını bir sporda “en iyi” olmaya adamış “profesyonel sporcular”, rakiplerine fark yaratabilmek için ellerinden gelen kurallar dahilinde her türlü (ve maalesef ki bazen kural dışı) yöntemi kullanırlar.
Supplement kullanımı da, sporcunun ihtiyacına göre bu yöntemlere dahil olabilir fakat, her spor dalının fiziksel gereksinimleri ayrı olduğu gibi, her sporcunun da bünyesi farklıdır.
Bu yüzden de bu konuda bir genelleme yapmak oldukça zordur ama son raddede şu söylenebilir k, özellikle profesyonel sporcular açısından, vücudun kendini yenileme kapasitesini yükselten supplementler daha çok tercih edilmektedir.