Bir diyetisyen gözüyle “kimler supplement kullanmalı” ve “gıda takviyesi kullanımı nasıl olmalı” sorularının cevabı
Gıda takviyeleri (Supplementler ya da besin destekleri olarak da bilinirler) vücudun sağlıklı çalışması için elzem vitamin ve minerallerin veya herhangi bir besin öğesinin yüksek dozlara karşılık gelen miktarlarının toz hap, kapsül, şurup şeklinde kullanılabilir formlarıdır. Adından da anlaşılabileceği üzere beslenerek aldığımız besin öğesi içeriklerine ek anlamına gelmektedir. Yeterli ve dengeli beslenen sağlıklı kişilerin supplement desteğine ihtiyaçları yoktur.
Gıda takviyeleri genel olarak vitamin, mineral, posa, aminoasitler, esansiyel yağ asitleri ve çeşitli bitkilerin ekstrelerini içeren destek ürünlerdir ve supplementlerin kullanım amacı diyetle alınamayan bu tip besin maddelerinin takviyesini sağlamaktır. Supplementlerden istenilen faydayı görebilmeniz için ilk önce supplementlerin sadece destek ve takviye edici ürünler olduğunu kabullenmeniz gereklidir. Reklamı yapılan hiçbir supplement şifa kaynağı değildir ve asla tek başıma kullanıldıklarında beklentinizi karşılamazlar. Doğru beslenme alışkanlıkları doğru zamanda kullanım ve doğru egzersizlerle arzu edilen değişimi sağlayabilirler.
Besin desteği olarak sunulan tüm ürünler günlük olarak tükettiğimiz besin maddelerinde bulunmaktadır ancak supplementlerin ihtiyaç duyulan besin öğesi konsantrasyonu yüksektir.
[alert variation=”alert-info” dismiss=”dismiss”]Supplementlerin yapısında bulunan vitamin ve mineral kaynakları doğal veya sentetik olabilir. Supplement seçimi yaparken bunlara dikkat edilmeli. Seçilen ürünün vücut için biyoyararlılığını göz önünde tutarak kullanmalıyız.[/alert]
Eğer besinlerimizin seçiminde bilinçli davranır ve seçtiğimiz besinleri yeterli ve dengeli olarak vücudumuza alabilirsek sağlığımız için gerekli olan tüm besin öğelerini, vitamin ve mineralleri sağlayabiliriz. Supplementler içerdikleri yararlı tüm besin öğelerine rağmen asla temel besin gruplarını içeren yeterli ve dengeli bir diyetin yerini alamazlar.
Ek okuma: Antioksidanlar hakkında bilgi
Peki, gıda takviyelerini ne zaman kullanabiliriz veya kimler kullanırsa yararlı etkileri olabilir?
[one_half]
Kimler kullanabilir?
- Düşük kalorili diyet tüketen obez veya kilo fazlalığı olan kişiler
- Yeterli ve dengeli beslenemeyen psikolojik rahatsızlığı olan hastalar
- Ekonomik açıdan sorunları olan ve dolaysıyla yeterli ve dengeli beslenemeyen kişiler
- Özellikle hayvansal kaynaklı proteini hiç tüketmeyen vegan beslenen kişiler
- B 12 veya demir eksikliği anemisi olanlar
- Gebe ve emziren veya menopoz dönemindeki kadınlar
- Uzun süre ilaç kullananlar
- Yaşlılar,Diyaliz tedavisi gören hastalar,Sigara kullananlar
- Ağır egzersiz yapan sporcular ve kas gelişimi isteyen bireyler
[/one_half]
[one_half_last]
Kullanımda nelere dikkat edilmelidir?
- Supplementler bireye özgü kullanılmalıdır.
- Her bireyin kendine özgü vücut yapısı vücut sistemi vardır.
- Bireyin vücut sisteminde bir zorlanma olduğunda supplement kullanımı bir doktor kontrolünde düzenlenmelidir.
- Günümüzde supplement kullanımı bilinçsizce ve bireyin kendi kararı doğrultusunda sağlığına fayda sağlayacağını düşünerek hatalı olarak tüketilmektedir.
- Supplemetlerin önerilenin üzerinde aşırı düzeyde alınması vücut için zararlı olabilmektedir.
[/one_half_last]
Bilinçsiz gıda takviyesi kullanımı büyük sağlık sorunlarına sebebiyet verebilir!
Örneğin ADEK olarak bilinen yağda eriyen vitaminlerin önerilen dozun üzerinde alınması karaciğerde toksik etki yaratabilir ve sürekli kullanılması durumunda karaciğerde harabiyet yaratabilir. Yine protein tozlarının aminoasitlerin fazla alınması böbreklerin aşırı çalışmasını sağlayarak böbrek yetmezliğiyle karşı karşıya kalınmasına neden olabilir. Suda eriyen zararsız gibi görünen örneğin C vitamini gibi vitaminlerin aşırı alımı boşaltım sistemlerinin aşırı çalışmasını sağlayabilir yanı sıra bazı ilaç ve besinlerle zararlı etkileşimleri sağlığa zarar verici olabilir.
Özellikle ağır egzersiz yapan sporcuların ve de adölasan çağında olup kas yapmak isteyen gençler arasında bilinçsiz supplement kullanımı yaygındır.
Spor yapan gençler performanslarını arttırmak amacıyla çeşitli supplementler kullanmaktadır. Sporcular arasında en çok kullanılan supplement türleri; Kalori içeriği yüksek olan kilo aldırıcı besin destekleri (weight gainerlar olarak da bilinirler), özellikle kas gelişimini arttıran vücut bileşimini destekleyen destek ürünleri (örn. protein tozu veya amino asit ürünleri), özellikle bayanların kullandığı vücut dokusunu toparlamayı ve yağ yakımını arttırıcı olmayı amaçlayan besin destek ürünleri. Sporcularda besin destek ürünleri kullanımı önemlidir çünkü egzersiz sırasında dayanıklılıkları artar ve egzersiz sırasında serbest radikaller açığa çıktığı için antioksidan vitaminlerle bu serbest radikallerin vücuda zararlı etkileri engellenebilir.
Sonuç olarak:
Spor yapan kişinin yaptığı spor dalına ve kişinin beslenme şekline uygun yeterli ve dengeli bir diyetin yanı sıra doktor kontrolünde gereksimi kadar supplement kullanmasında herhangi bir sakınca söz konusu değildir.
Bu yazıyla bağlantılı olarak şunu da okuyabilirsiniz: Hangi gıda takviyesi ne işe yarıyor?
2 comments
Elinize sağlık. Çok güzel bir yazı olmuş.
Millet olarak, komşudan duyma tavsiyelere o kadar alışığız ki, bir uzman fikrini almayı çoğu zaman es geçiyoruz.
Oğlum sporcu ve gıda takviyesine başlamayı istiyor ama öncesinde mutlaka bir uzman ile görüşmeyi ve tahlillerini yaptırmayı planlıyoruz.
Merhaba. Yaşım şu an 32. Zamanında uzun süre ağır egzersizler yaparak kas geliştirme sporu ile ilgilendim. O dönemde kimseye danışmadan kafama göre supplement kullanımı yapıyordum. Daha sonra bir arkadaşımın ‘doktor ile görüşmeden supplement kullanman sağlık açısından oldukça zararla’ demesi ile birlikte doktora gittim. Bana genellikle hayvansal kaynaklı proteinleri tüketip tüketmediğimi ve vegan beslenen birisi olup olmadığımı sordu. Evet öyleyim dedim ve bana oldukça yanlış bir şekilde supplement kullandığımı söyledi. Sağlığım açısından kendime zarar verdiğimi ve artık daha dikkatli bir şekilde kullanım yapmam gerektiğinin üstünde durdu. O günden itibaren doktorumun verdiği tavsiye üzerine olan supplementleri kullandım. Buradan tüm bilinçsizce supplement kullananlara sesleniyorum lütfen sağlığınız için bir doktor tavsiyesi alarak kullanımınıza yön verin. Konuyu paylaşan arkadaşa da böyle bilinçli bir noktaya değindiği için çok teşekkür ederim. Ben ilk başladığım zamanlarda bu konuyu görmüş olsaydım daha erken bir şekilde uzman tavsiyesine başvururdum.
Comments are closed.